در مورد
در فرارو بیشتر بخوانید
۸۹۰ مطلب
دیدار ترامپ و بنسلمان صحنه تلاقی سیاست، امنیت و سرمایه است؛ جایی که عربستان در پی تضمینهای دفاعی شبیه ناتو، خرید اف-۳۵ و حمایت هستهای از واشنگتن است و ترامپ نیز سرمایهگذاریهای کلان سعودی را برگ برنده خود میبیند. رقابت عربستان با قطر، فشار اقتصادی بر پروژههای داخلی و نیاز فوری به سرمایه خارجی، وزن این دیدار را دوچندان کرده است. نتیجه این نشست میتواند موازنه قدرت خاورمیانه و جهتگیری آینده روابط واشنگتن–ریاض را تغییر دهد.
یک سیاستمدار تندروی اسرائیلی مدعی شد قطعنامه شورای امنیت عربستان سعودی را هستهای خواهد کرد.
سفر محمد بنسلمان به واشنگتن با ضیافت رسمی کاخ سفید، نماد بازگشت او از انزوای پس از قتل خاشقجی است؛ بازگشتی که با حمایت آشکار ترامپ و پیوندهای تجاری خانوادگی او تقویت شده است. ریاض و واشنگتن در پی گسترش همکاریهای اقتصادی، دفاعی و سرمایهگذاریاند، از فروش اف۳۵ تا پروژههای مشترک فناوری و انرژی. با وجود نزدیکی بایدن و ترامپ به عربستان، شرط ریاض برای عادیسازی با اسرائیل همچنان تشکیل دولت مستقل فلسطین است؛ محوری که مسیر توافقها را پیچیده میکند.
محمد بنسلمان در آستانهٔ سفری حساس به واشنگتن است؛ سفری که با استقبال ویژهٔ ترامپ همراه میشود اما زیر سایهٔ اختلافات عمیق دربارهٔ امنیت منطقه، تراشههای هوش مصنوعی، انرژی هستهای و آیندهٔ غزه قرار دارد. ریاض بهدنبال تضمینهای دفاعی، خرید اف-۳۵ و رفع محدودیتهای فناوری است.
احمد الشرع، رهبر سابق جبههالنصره و رئیسجمهور کنونی سوریه، که زمانی آمریکا برای دستگیریاش جایزه تعیین کرده بود، اکنون در واشنگتن بهعنوان شریک جدید سیاست خاورمیانهای ترامپ ظاهر شده است. مأموریت اصلی او، لغو تحریمهای ۲۰۱۹ و جذب سرمایه برای بازسازی سوریه است. او تلاش می کند چهرهای عملگرا از خود نشان دهد، از جنگسالار به سیاستمدار تبدیل شود و با تکیه بر حمایت واشنگتن، میان بحرانهای داخلی، رقابتهای جهانی و اشغال اسرائیل موازنهای تازه برقرار کند.
این مقاله به بررسی نقش عربستان در موازنه قدرت خاورمیانه و پیامدهای دیدار ترامپ و محمد بنسلمان برای اسرائیل میپردازد. نزدیکی ریاض و واشنگتن برای تقویت امنیت و جایگاه عربستان مفید است، اما هرچه این پیوند عمیقتر شود، انگیزه ریاض برای عادیسازی رسمی با اسرائیل کاهش مییابد، زیرا هزینه سیاسی آن در جهان اسلام بالاست. بستههای امتیازی آمریکا به عربستان، از تسلیحات پیشرفته تا همکاری هستهای، میتواند برتری راهبردی اسرائیل را به چالش بکشد و رقابت نظامی و هستهای جدیدی را در منطقه رقم بزند.
دونالد ترامپ در پی متقاعد کردن عربستان برای شناسایی اسرائیل است، اما محمد بنسلمان اولویت را به پیمان دفاعی، جنگندههای اف-۳۵ و همکاری هستهای با آمریکا داده است. ریاض عادیسازی را مشروط به تشکیل دولت فلسطین میداند و با وجود فشار واشنگتن و تمایل ترامپ، احتمال توافق در آینده نزدیک اندک است. ولیعهد که پس از قتل خاشقجی وجههاش را بازیافته، با سفر آتی به آمریکا تلاش می کند فصل جدیدی در روابط دو کشور بگشاید و جایگاه بینالمللی خود را تثبیت کند.
مقالهٔ مارک لینچ در فارن افرز نشان میدهد که جاهطلبی نظامی اسرائیل برای بازسازی نظم خاورمیانه نهتنها به رهبری باثبات منجر نمیشود، بلکه این کشور را به انزوا و تضاد با متحدانش کشانده است. از حمله به قطر تا ویرانی غزه، اسرائیل با تکیه بر قدرت هوایی و بیاعتنایی به مشروعیت سیاسی، اعتماد عربها و حمایت پایدار آمریکا را از دست میدهد. در جهانی با سلطهٔ روبهزوال آمریکا، قمار اسرائیل بر زور، نظمی ناپایدار و پرهزینه میآفریند.
بسیاری از کشورهای منطقه تمایل دارند سطح تنش هرچه سریعتر کاهش پیدا کند و پولهای حاصل از درامد نفت صرف سرمایه گذاری در منطقه و حتی کشورهای غربی شود. امیدوارم دولت ما هم از این تغییر و تحولات، به نفع خود استفاده کرده و درک کند خاورمیانه امروز با خاورمیانه 2 سال پیش متفاوت است. با توجه به صحبت هایی که بین نتانیاهو و پوتین رد و بدل شده است، باید جنگ تمام شود. سفر اقای لاریجانی به مسکو هم نشان می دهد جنگ به پایان رسیده است و جنگ نمی تواند عامل رفع تنش باشد بلکه خود عامل تنش های جدید است.
سفر علی لاریجانی به ریاض و دیدار با محمد بن سلمان نماد تشدید نزدیکی تهران و ریاض پس از احیای روابط با میانجیگری چین است. گفتگوها بر ثبات منطقه، همکاریهای اقتصادی و امنیت خلیج فارس متمرکز بود؛ گفتوگوهای دفاعی و کارگروههای تخصصی مطرح شدند. تحرکات دیپلماتیک پس از حملهٔ اسرائیل به دوحه و دیدارهای سطح بالا در منطقه، نشان میدهد ایران به دنبال تثبیت معماری امنیتی جدید و گسترش نفوذ منطقهای است، اگرچه بیاعتمادی و موانع نهادی پابرجاست.
