ذبیحالله منصوری؛ نابغه یا سارق؟
ذبیحالله منصوری درست در مرز نبوغ و سرقت ادبی ایستاده است. نه میتوان وی را بهتمامی سارق ادبی دانست و نه میتوان از او بهعنوان فردی امانتدار یاد کرد.
فرارو- ذبیحالله منصور یکی از جنجالیترین چهرههای فرهنگی تاریخ معاصر ایران به شمار میرود.
به گزارش فرارو، منصوری درعینحال که از پرکارترین نویسندگان و مترجمان ایران بود، حواشی بسیار زیادی نیز داشت. ترجمههای منصوری باعث شد تا بسیاری وی را به عدم وفاداری در ترجمه و سرقت ادبی محکوم کنند.
نابغه یا سارق؟
ذبیحالله منصوری در سال 1278 متولد شد و در سال 1365 نیز از دنیا رفت. از همان دوران کودکی بهسبب هوشی که داشت، از هر فرصتی که برای یادگیری گیر میآورد، استفاده کرده و چیزی میآموخت. زمانی که بههمراه خانوادهاش از سنندج به کرمانشاه رفت، زبان فرانسه را نزد یکی از پزشکان حاضر در کرمانشاه آموخت. در ادامه پساز درگذشت پدرش بههمراه دیگر اعضای خانواده به تهران رفت و برای امرار معاش، رو به ترجمه آورد.
منصوری در طول زندگیاش با بسیاری از جراید و مجلات مطرح زمانه همکاری کرد. ازاینبین، میتوان به مجله خواندنیها، روزنامه اطلاعات، مجله روشنفکر، روزنامه ایران ما و مجله دانستنیها اشاره کرد.
نثر روان و گیرای منصوری خیلی زود وی را به یکی از مترجمان مطرح زمانه بدل کرد. بااینحال دیری نپایید که سیلی از انتقادات به سمت او روانه شد. بسیاری منصوری را به عدم وفاداری به متن اصلی و همچنین سرقت ادبی محکوم کردند.
در واقع منصوری، در حین ترجمه، بهدلخواه بخشهایی را از اثر مورد ترجمه حذف کرده و یا به آن میافزود. بسیار پیش آمده بود که او اثر کوتاهی را، در حین ترجمه به یک اثر چندصدصفحهای بدل کند. همچنین منصوری مشهور بود به اینکه نوشتههای خودش را به نام نویسندگان دیگری در ایران چاپ میکرد. او اثری را که خودش نوشته بود، به نام نویسندهای فرضی منتشر میساخت و در نهایت نام خودش را نیز بهعنوان مترجم اثر ذکر میکرد. همچنین در بسیاری از مواقع جملاتی را بهدروغ به افرادی نسبت میداد که در حال ترجمه آثارشان بود.
همه اینها باعث شد تا جامعه فرهنگی ایران نسبت به وی دچار بدبینی بشود. عدهای به او تاختند و عدهای نیز درعینحال که عمل او را مذمت میکردند، بابت سلیقه و ذوقی که داشت، وی را مورد ستایش قرار دادند. معروف است که منصوری یک مقاله کوچک چندصفحهای را به اثری طولانی تبدیل میکرد.
بههرحال، با وجود همه فرازونشیبها، باید دانست که این منصوری بود که بسیاری از نویسندگان غربی را به ایرانیان معرفی نمود. او آثار بسیاری از نویسندگان مطرح جهان را به فارسی ترجمه کرد. موریس مترلنیگ، الکساندر دوما، میگل سروانتس و کنت مونت کریستو، تنها تعداد معدودی از نویسندگانی بودند که منصوری در طی بالغ بر هزار جلد کتابی که منتشر کرد، به سراغ آنها رفت.
